Dưới đây là một số hành vi được sắp xếp theo mức độ nghiêm trọng dần:
- Kéo dài thời gian khấu hao cho tài sản cố định nhằm giảm bớt chi phí không bằng tiền này, giúp công ty ghi nhận lợi nhuận đỡ xấu hơn trong giai đoạn khó khăn. Hành vi này không bị đánh giá ở mức nghiêm trọng khi công ty có công bố thông tin đầy đủ, thực tế trong giai đoạn lợi nhuận tăng trưởng tốt công ty có thể thay đổi phương pháp trích khấu hao nhanh để giảm phần thuế thu nhập phải nộp. Chính sách này đặc biệt được các công ty có hệ số tổng tài sản/ lợi nhuận cao sử dụng như vật liệu xây dựng, vận tải hàng không…, những ngành thâm dụng vốn lớn này thường xuyên cần giữ lại một lượng lớn lợi nhuận để tái đầu tư nhằm duy trì các vị thế sẵn có và lợi nhuận cao của công ty. Thông thường các tài sản sẽ có giá trị sử dụng dài hơn thời gian thời gian khấu hao trên lý thuyết, nên chính sách này nhìn dài hạn sẽ không tác động lớn tới giá trị thực nhận của cổ đông miễn là nó minh bạch.
- Không ghi nhận dự phòng giảm giá tồn kho, hàng đã giao tới cho khách hàng bị trả lại nhưng không ghi nhận dự phòng hàng bán bị trả lại. Đối với một số ngành nghề có vòng quay rất lớn, hàng hóa để lâu dễ hư hỏng và giảm giá trị, chất lượng và biến động giá đầu vào lớn như thủy sản, nông sản, thực phẩm… Sẽ khó để tìm thấy sự khách quan nếu trên bảng cân đối chưa từng có một khoản trích lập nào cho hàng tồn kho.
- Việc vốn hóa chi phí lãi vay và chi phí sửa chữa lớn sau thời điểm mà tài sản đã hình thành, đồng thời chi phí sửa chữa này nhằm mục đích khắc phục những sự cố xảy ra. Hành vi này nếu chấm thang điểm 100% thì mức độ nghiêm trọng sẽ khoảng 50% vì nó có thể gây hiểu lầm cho người đọc báo cáo tài chính vì những khoản vốn hóa này sẽ không được ghi nhận một lần mà kéo dài ra theo chính sách khấu hao. Các chi phí sửa chữa, bảo hành sẽ trở nên nghiêm trọng hơn nếu ghi nhận rất lớn nhưng trên thực tế phát sinh chi phí rất nhỏ, là sự thông đồng của doanh nghiệp với bên sửa chữa.
- Bán chịu nhiều vào thời điểm cuối năm để ghi nhận doanh thu, hành vi này trong ngắn hạn có thể không gây tác động lớn nhưng kéo dài có thể ảnh hưởng tới chất lượng các khoản phải thu. Hay bán chịu cho các khách hàng không có lịch sử tín dụng tốt tại một thị trường hoàn toàn mới với các điều khoản thanh toán không chặt chẽ,một số doanh nghiệp đẩy mạnh xuất khẩu sang các thị trường như Châu Phi thường lo lắng về vấn đề thanh toán chậm trễ vì họ thường không đi theo các chuẩn mực trong thanh toán quốc tế.
- Công ty đẩy mạnh chi phí bán hàng, quảng cáo cho quý cuối cùng nhằm làm giảm lợi nhuận mục tiêu, dồn lợi nhuận cho năm sau, thực tế một số doanh nghiệp Việt Nam đã áp dụng phương pháp này, bằng cách ghi nhận một khoản chi phí phải trả ngắn hạn, từng kỳ trích vào báo cáo lãi lỗ thông qua các chi phí bằng tiền khác và cuối kỳ lại hạch toán chuyển vào chi phí quảng cáo trong kỳ. Nhà đầu tư không thể biết được các khoản chi phí đột biến này nếu không có chứng từ đối chiếu như hợp đồng, hóa đơn, phiếu nhập kho và biên bản nghiệm thu.
#CIIC #phantichtaichinh #gianlanBCTC #thamdinhtindung #CFO
